Jacqueline Rantong geeft al yogales bij Integrale Yoga Rotterdam sinds 2006. Zelf moeder van drie dochters, nam ze in 2007 de zwangerschapsyogalessen over van Lopamudra. Het bleek een goede zet want sindsdien heeft zij zich met toenemende vreugde ontwikkeld als begeleider van zwangere dames.

Hoe komt het dat je zoveel affiniteit hebt met de zwangerschapsyoga?

Zwangere dames vormen een prachtige doelgroep. Iemand die zwanger is draagt nieuw leven in zich, licht, en dat zie je ook. Je ziet het in het gezicht, iets zachts, iets stralends en puur. Bij baby’s zie je ook dat pure, dat licht. Iets mooiers bestaat er bijna niet, op het aardse vlak dan.
Eén van de leukste dingen aan het geven van zwangerschapsyoga is de sfeer in de groep. Er is direct saamhorigheid. Zwangeren zijn heel open naar elkaar, ze delen al gauw de dingen waar ze last van hebben. Dat zie je in een reguliere groep niet zo snel gebeuren.
Ze voelen zich veilig in de groep en je hoort dat ze erg kunnen uitkijken naar de les, met name vanwege het uitwisselen van ervaringen.
Wat ook meespeelt is dat ik zelf tijdens en na mijn zwangerschappen veel gehad heb aan de yoga. Bij de zwangerschap van mijn jongste dochter kreeg ik bekkeninstabiliteit. Ik kon niet meer lopen en er werd mij verteld dat dat mogelijk ook niet meer zou gebeuren. Door de yoga heb ik mijn bekkenklachten overwonnen en kon ik gelukkig weer lopen.
Met de juiste begeleiding kun je veel doen aan fysieke klachten en zo optimaal genieten van je zwangerschap. Je kunt dan met vertrouwen de bevalling in gaan. Dat is immers iets waar je met vreugde naar moet kunnen uitkijken.

Waarom zou jij zwangerschapsyoga aanbevelen bij zwangere vrouwen?

Ik merk dat de vrouwen in de groep bij aanvang vaak een beetje angstig zijn voor de bevalling. Ze zijn bang voor de pijn en ze hebben er al van alles over gehoord. Er wordt doorgaans veel informatie verstrekt over het medische aspect van bevallen, maar er wordt minder verteld over wat bevallen nog meer kan zijn, namelijk een heel mooi proces van moeder en kind die samen een geboortereis maken. Als moeder ben je bezig nieuw leven te schenken. Het is weliswaar een intensief proces, maar als je goed voorbereid bent, kun je daar toch ontspannen in gaan.  Als vrouw heb je een grote mate van invloed op hoe je de bevalling ervaart; als je met angst voor pijn de bevalling ingaat, dan ervaar je het vaak ook als pijnlijk. Als je stil staat bij het wonder van de geboorte, je verbindt met je kindje, uitziet naar zijn of haar komst en er alles aan doet om het geboorteproces zo voorspoedig mogelijk te laten verlopen, dan zul je de bevalling anders ervaren. Als je in een toestand van  ontspanning kunt komen, dan kun je ervaren dat het niet per se pijnlijk hoeft te zijn.
Ik bemerkte bij mijn eigen bevallingen, zeker bij de laatste,  dat ik op een gegeven moment in een soort cocon zat; in een toestand van ontspanning van waaruit ik feitelijk waarnam dat er weeën waren in het lichaam,   samentrekkingen, zonder daar persoonlijk bij betrokken te zijn. Ik had niet meer zoiets van ‘wow, dit is heftig!’.
Samen met mijn collega Bianca benadrukken we in de zwangerschapsyogalessen dat vrouwen mogen vertrouwen op de wijsheid van hun lichaam. Een vrouwenlichaam is gemaakt om te baren en heeft alle kennis voorhanden. Juist door yoga te beoefenen leer je het lichaam te ontspannen, waardoor die kennis tot je beschikking komt. Vandaar dat er tijdens de zwangerschapsyoga ook veel aandacht wordt besteed aan ontspanning. Een  ontspannen lichaam is het halve werk! Het is belangrijk dat vrouwen beseffen dat ze eigenlijk al helemaal klaar zijn voor de bevalling, ze hoeven zich alleen maar te verbinden met hun innerlijke wijsheid. Yoga helpt hen daarbij.

En merk je ook dat de dames die hier komen voor de les dit van je kunnen aannemen?

Het is zo leuk om te zien, het merendeel heeft bij de eerste les toch wel wat angst voor de bevalling en tegen de tijd dat ze bijna uitgerekend zijn, dan merk je dat ze er gewoon klaar voor zijn. Ze hebben er dan vaak zin in! Ik heb eigenlijk nog nooit mee gemaakt dat iemand tegen die tijd er nog erg tegenop zag. Er verandert iets in de uitdrukking, er is een bepaalde berusting: ik ben er klaar voor.
Ook in de reacties achteraf horen we vaak dat ze veel aan de lessen hebben gehad. Zelf als er medisch moet worden ingegrepen kunnen ze vaak kalm blijven en goed omgaan met de situatie dankzij de ademhalings- en ontspanningsoefeningen.

Welke vragen en issues kom jij het vaakst tegen tijdens de lessen?
Dat zijn voornamelijk de fysieke bijkomstigheden zoals bekkenklachten, misselijkheid, vermoeidheid. In iedere groep heb je altijd wel één of twee mensen met bekkenklachten. Ook rugklachten komen vaak voor. Maar deze en andere fysieke ongemakken worden vaak veroorzaakt door een disbalans van het bekken. En natuurlijk is er, zoals eerder vermeld, de spanning die ze voelen voor de bevalling.

Er zijn yogascholen waar de partner standaard deelneemt aan de zwangerschapsyogalessen. Waarom kiezen jullie ervoor om aparte workshops te geven?

Voor een vrouw die zwanger is verandert er veel, niet alleen fysiek, maar ook geestelijk en emotioneel. Zwangerschapsyoga helpt ze om met deze veranderingen om te gaan en zorgt voor ontspanning en rust op al deze gebieden. Onze insteek is dat de zwangere vrouw zich in eerste instantie op zichzelf en de baby moet kunnen focussen.
Als er een partner bij is, zoals dat het geval is bij de Partnerworkshops, dan ben je voor een deel ook bezig met de partner. Bevallen is in eerste instantie toch iets dat moeder en kind samen doen. Vaak kan de vrouw zich beter voorbereiden als de partner niet altijd aanwezig is bij de lessen, dan is er minder ruis.
Dat wil natuurlijk niet zeggen dat de rol van de partner niet belangrijk is. Mentaal en praktisch gezien kan die steun enorm zijn. Daarom bieden we eens in het kwartaal een partnerworkshop aan.

Wat is de bedoeling van de partnerworkshops?

Bij de partnerworkshops gaat het erom dat de zwangere vrouw en de partner – degene die bij de bevalling aanwezig is, dit kan ook een moeder of  vriendin zijn –  een idee krijgen van hoe een bevalling kan gaan en hoe je kunt bijdragen om de bevalling zo goed mogelijk te laten verlopen. Er worden houdingen en ademhalingen besproken die er voor zorgen dat ze beiden kunnen ontspannen.
Partners komen nu meer omdat ze dat zelf willen en gaan zelfs uit eigen beweging meepuffen! Je ziet dat ze opgaan in de ontspanningsoefeningen. Dan geef ik ze mee: “Als je dít hebt tijdens de bevalling dan is dat een ideale uitgangspositie!”
Na afloop hoor ik vaak hoe fijn ze het hebben gevonden en dat het hen vertrouwen heeft gegeven om met deze kennis de bevalling in te gaan.
Ik merk dat zwangerschap en bevalling helaas steeds meer benaderd worden vanuit een medische invalshoek. Er zijn bijvoorbeeld nog maar weinig thuisbevallingen. Ik hoor steeds vaker dat dames worden doorverwezen naar het ziekenhuis. Er is mogelijk iets geconstateerd waardoor ze, soms al vanaf een vroeg stadium, worden gemonitord.  Vaak is er niets ernstigs aan de hand, maar dit levert zoveel stress op, dat het natuurlijke proces van de zwangerschap wordt verstoord. Het werkt dus eigenlijk averechts.
Ik vind het belangrijk dat zwangeren (en hun partners) beseffen dat een geboorte iets heel moois is, je bent bezig met nieuw leven te schenken. Als je dit beseft en je verbindt je met je kindje dan kan het een hele mooie ervaring zijn en niet slechts een fysiek gebeuren of medische aangelegenheid.
Als yoga kan helpen om rust en bezinning te bereiken, dan neemt de angst voor medische complicaties af. Er is dan weer ruimte voor vreugde en vertrouwen.

Vanuit de yoga wordt er ook op een spirituele manier naar de zwangerschap gekeken, de geboorte van een ziel op aarde. In hoeverre is er voor deze benadering ruimte in de lessen?

Ik benadruk vaak dat het voor een kind heel intens is om geboren te worden. Het komt uit een andere wereld. Ik spreek dan niet over de geestelijke wereld van de ziel, want daar staat niet iedereen voor open, maar over de warme veilige, donkere omgeving waar het negen maanden verblijft. Stel je voor hoe het is om geboren te worden, je moet door een nauw baringskanaal en komt in een wereld vol licht en geluid. Zeker als je in een ziekenhuis bevalt, gebeurt er zoveel rond het kind. Voor de moeder is het belangrijk te beseffen dat de overgang naar een aards leven heel groot is. Als een moeder rustig, liefdevol en vol vertrouwen is, dan vergemakkelijkt dat de overgang voor het kindje.
Wat ik ook belangrijk vind om mee te geven, is dat de moeders na de geboorte eerst hun kindje bij zich krijgen. Het moet medisch natuurlijk toelaatbaar zijn, maar gelukkig wordt dit tegenwoordig, zelfs bij een keizersnede, steeds vaker gedaan. Vroeger werden eerst de praktische dingen gedaan nadat het kindje was gehaald; schoonmaken, wegen etc. Daarna kwam het kind pas op de borst van de moeder. Voor moeder en kind is het heel heftig om na 9 maanden zo gescheiden te worden. De eerste ervaring van een pasgeboren baby zou de nestwarmte van de moeder moeten zijn. Dat is heel belangrijk voor de hechting tussen moeder en kind en voor het gevoel van veiligheid voor de baby.

Wat raad je yogadocenten aan die zwangere dames in hun groep hebben of die graag zwangerschapsyoga willen geven?

De Zwangerschapsyogaworkshop is heel geschikt voor docenten die weleens zwangeren in hun les hebben en zich afvragen wat ze wel en niet kunnen doen. Maar als je serieus zwangerschapsyoga wilt gaan geven en een goede basis wilt hebben, dan zou ik zeker de opleiding aanraden!
Gisteren liep een yogadocent mee met de Partnerworkshop. Zij had de Zwangerschapsyogaworkshop voor docenten al gedaan en ze vroeg me wat de meerwaarde is om de opleiding te gaan doen. Ik heb haar uitgelegd dat de opleiding een betere basis geeft. Als je de opleiding doet krijg je veel meer (yoga) theorie en uitleg over aangepaste hatha yogaoefeningen. Bij de workshop leer je in één dag verschillende nieuwe ademhalingen; flankademhaling, roosademhaling, puffen…  Als je daar met regelmaat les in krijg en kunt oefenen, dan heb je een stevigere basis dan wanneer je je alles in één dag eigen moet maken.

Intervieuw met Jacqueline Rantong, docent Integrale Zwangerschapsyoga